Omgaan met lastig of moeilijk gedrag
De 10de en tevens laatste inhoudelijke sessie van de eerste Booster-groep stond in het teken van lastige situaties/mensen.
Onze begeleiders worden vaak geconfronteerd met lastig of moeilijk gedrag van kinderen, ouders, collega’s. Hoe ga je hiermee om? Wat kunnen we zelf doen om beter met lastige situaties om te gaan?
We nodigden Dorien Coeckelberghs, praktijkcoördinator van Villa Vlinder en docent bij Hivset, uit om ons wat meer te vertellen hierover.
Metafoor van emotioneel vat
Dorien startte de sessie met het onderscheid tussen lastig gedrag en grensoverschrijdend gedrag. Wanneer wordt lastig gedrag grensoverschrijdend? Dit is individueel verschillend en dat heeft onder andere te maken met het emotioneel vat.
Iedereen, zowel kinderen als ouders als begeleiders, heeft een vat (de spreekwoordelijke rugzak) met emoties/gevoelens die niet of onvoldoende verwerkt zijn. Bij de ene zit het vat al wat voller als bij de andere. Een bepaalde situatie kan ervoor zorgen dat mensen lastig gedrag vertonen en overreageren (vatje is vol, de emmer loopt over). Dorien benadrukt dat dit aantoont dat mensen het lastig hebben, niet zozeer dat ze lastig zijn.
Ook onze begeleiders hebben een emotioneel vat: de mate van hoe vol dit vat is, bepaalt hoe ze op een situatie reageren. Zit je vat vol dan kan een situatie al snel als lastig worden ervaren.
Hoe ga je nu als begeleider om met lastig gedrag?
- Probeer je in te leven in de situatie en te kijken met een dubbele bril: wat zit er achter de lastigheid of achter de boosheid van de andere persoon (drukke dag, bezorgdheid, …)?
- Geef erkenning en benoem wat je ziet/merkt/veronderstelt. Dit kan aan de hand van de methodiek van de 3 B’s: bissen, bevragen, benoemen.
- Wees dankbaar voor lastig gedrag (niet voor grensoverschrijdend gedrag): dit geeft immers inzicht en kan leiden tot nieuwe denkpistes. Het zet je aan het denken over je aanpak, je visie, je functioneren -> eigenlijk is het een cadeau voor jezelf of voor je organisatie
- Reageer authentiek: zeg wat je zelf voelt. Kunst is niet in de verdediging te gaan. Door niet in de verdediging te gaan creëer je kansen om samen te zoeken naar wat er achter het lastige gedrag schuilgaat.
Handvaten om lastig gedrag in de kiem te smoren
- Identiteit: Maak duidelijk waar KIKOEN voor staat (profilering). Investeer in een goede kennismaking en toon aan wat ouders, kinderen, nieuwe collega’s van de werking van KIKOEN kunnen verwachten.
- Voorspelbaarheid: hoe duidelijker het beeld op voorhand, hoe voorspelbaarder, hoe vertrouwder.
- Zelfzorg en zelfkennis: hoe ga je zelf om met lastig gedrag? Wat doet dat bij jou? Wat is je eigen automatisme? Dit is verschillend van persoon tot persoon. Belangrijk om jezelf goed te kennen en dit ook kenbaar te maken aan collega’s.
Dorien eindigde met de window of tolerance (WOT): iedereen heeft een venster waarbinnen je je veilig voelt en waarbinnen je open, alert en verbindend kan communiceren. Ga je boven of onder dat venster voel je je onveilig en zal je aanvallen, verdedigen of vluchten. Het komt er op aan goed te weten van jezelf en van elkaar waar de WOT zit. Zo kan je als 1 team elkaar helpen en ondersteunen.